Dzisiaj mamy dla Was artykuł o zagadnieniu fundamentalnym! Odpowiemy sobie na ważne pytanie dotyczące tego jaka jest różnica między single malt a blended whisky…
Różnica między single malt, a blended whisky
Kiedy czytacie gdzieś o produkcji whisky… to tak naprawdę czytacie o single malt whisky. Tradycyjny sposób produkcji whisky jednosłodowej budzi oczywiście największy szacunek. Na końcu autorowi zwykle „przypomina się” także o whisky mieszanej. Umieszcza więc akapit mówiący o tym, że whisky ta (inaczej blended whisky), powstaje w wyniku destylacji ciągłej (kolumnowej), a nie alembikowej i jest ona kupażem single malt whisky z wieloma rodzajami whisky zbożowej (ang. grain whisky). To jednak trochę mało, żeby zrozumieć jaka jest różnica między single malt a blended whisky. Postanowiliśmy Wam nakreślić tę istotną różnicę nieco dokładniej.
1. Inne zboża
Zasadnicza różnica między single malt a blended whisky jest taka, że single malt powstaje tylko z jęczmienia. To jedyne ziarno, na którego użycie zezwala prawo przy produkcji maltów. Jest ono drogie i trudne w uprawie. Zupełnie inaczej sprawa wygląda w przypadku whisky mieszanej, która wykorzystuje zarówno single malt whisky z jęczmienia, jak i whisky zbożowe, czyli destylaty z dowolnego zboża (nawet kukurydzy!), które przez przynajmniej 3 lata leżały w dębowej beczce.
Kłosy jęczmienia bardzo łatwo rozpoznać.
Whisky mieszaną (ang. blended whisky) można więc opisać tym prostym równaniem:
Whisky mieszana = single malt whisky + różne whisky zbożowe
Oczywiście im więcej single malt whisky, tym wyższa jakość i intensywność smaku whisky mieszanej i tym wyższa cena. Możemy swobodnie przypuszczać, że najtańsze whisky mieszane mają w sobie znikome ilości whisky słodowej.
2. Inny typ destylacji
Różnica między single malt a blended whisky leży także w destylacji. Nie licząc części single malt whisky wchodzącej w skład whisky mieszanej, whisky zbożowe używane do produkcji whisky mieszanej, destylowane są kolumnowo, a nie alembikowo, tak jak single malty. Należy zdać sobie sprawę, że czyni to kolosalną różnicę. Destylacja kolumnowa jest o wiele tańsza od destylacji alembikowej. Alembiki są dużo mniej wydajne. W tym przypadku niedoskonałość jednak sprawia, że whisky będąca produktem ich pracy ma zupełnie inne, bardziej złożone i bogatsze właściwości smakowe.
3. Inne beczki
Eksperci spierają się, czy największy wpływ na finalny smak whisky ma fermentacja, czy leżakowanie w beczce. Jedno nie ulega jednak wątpliwości. Jakość beczek ma potężny wpływ na jakość otrzymanego destylatu. Szanujące się destylarnie single malt whisky wypełniają każdą beczkę dwa, maksymalnie trzy razy. Jednak większe destylarnie, wypełniają swoje beczki więcej razy. A blendy? Jaka jest różnica między single malt a blended whisky w tym aspekcie? Nikt tego nie sprawdza i nikt o tym nie mówi. Można zatem zaryzykować stwierdzenie, że leżakują one w beczkach raczej niskiej jakości (np. beczkach, które nie są już wystarczająco dobre do leżakowania single malt whisky). Oprócz tego trzeba pamiętać o masowości produkcji blendów, która z pewnością rzutuje również na wykorzystanie beczek.
4. Po co mieszać?
Często słyszymy, że taka i taka whisky to mieszanka X (z reguły bardzo wielu) różnych whisky. (Oczywiście nikt nie pobije tutaj koniaków, przy których X może oznaczać nawet kilkaset). Jednak co to znaczy? Ludzki umysł ma tendencję do tego, żeby podziwiać wielkie cyfry. Jeśli coś jest mieszanką kilkuset destylatów to po prostu musi być dobre! Mamy odmienną opinię. Jeśli coś jest mieszanką kilkuset elementów to tak naprawdę ciężko powiedzieć, co jest w środku.
Trzeba także zrozumieć, że potężna liczba składowych w whisky mieszanej pozwala na zachowanie spójności jej smaku przy olbrzymiej skali produkcji. Produkcja whisky opiera się na bioprocesach, których przebieg bardzo zależy od warunków zewnętrznych. Jeśli te zmienią się, powstała whisky smakuje zupełnie inaczej. Wymieszanie wielu whisky pozwala ukryć te różnice i przedstawiać konsumentom produkt spójny w smaku. To zadanie to praca Master Blendera. To zawód bardzo szacowny, ponieważ wymaga wyjątkowych zdolności sensorycznych. Najsławniejsi Master Blenderzy to gwiazdy przemysłu whisky. Poniżej zdjęcie ze spotkania z Jimem Beveridgem, który jest Master Blenderem marki Johnnie Walker. Całkiem niedawno za wybitne zasługi dla szkockiego gorzelnictwa orderem OBE odznaczyła go sama Królowa Elżbieta II.
5. Wiek
Whisky mieszana najczęściej nie „legitymuje się” imponującą cyfrą na etykiecie (oczywiście są wyjątki!). Z reguły mamy do czynienia z tzw. wersjami „NAS”, czyli no age statement – bez informacji o wieku. W takich wypadkach (uogólniając) nie ma podstaw, aby myśleć, że whisky mieszana ma więcej niż 3 lata.
Warto dodać, że stwierdzenie, że whisky mieszane są tylko i wyłącznie no age statement byłoby krzywdzące. Dla sprawiedliwości przywołam przykłady dwóch największych konkurentów, czyli whisky Johnnie Walker i Ballantine’s. Ta pierwsza ma różne wersje, które oznacza się kolorami (czerwony, czarny, zielony, złoty, platynowy i niebieski). Pomimo że producent nie podaje wieku wszystkich tych whisky, jest oczywiste, że (oprócz red label) nie są to whisky 3-letnie. Marka Ballantine’s (a także np. Chivas Regal) wybrała z kolei podawanie wieku swoich whisky na etykiecie. I tak poza wersją podstawową, co do której obowiązują reguły opisane w powyższym akapicie, zakupić możemy także wersje: 12 yo, 17 yo, 21 yo oraz 30 yo. Jest także wiele innych whisky mieszanych, które podają wiek na etykiecie. Jak widać świat whisky ciężko zdefiniować żelaznymi regułami.
Picie whisky nie polega na piciu drogich, albo tanich czy starych albo młodych alkoholi. Polega ono na poszukiwaniu najlepszej, najwspanialszej i najwyższej jakościowo whisky.
Sprawdź różne idealne whisky na prezent:
